Jaką komorę hiperbaryczną wybrać?

WYKRES. Ilość rozpuszczonego tlenu w ml we krwi (osoczu) w zależności od ciśnienia parcjalnego w komorze

Z fizjologii oraz fizyki gazów (wymiana gazowa, prawo Henry’ego1, prawo Daltona2, prawo Ficka, „Okienko tlenowe”3, dyfuzja4), wynika, że ilość rozpuszczonego tlenu we krwi jest proporcjonalna do ciśnienia parcjalnego tlenu (prężności) (ciśnienia w komorze i stężenia podanego tlenu) co zostało ) potwierdzone badaniami klinicznymi i doświadczeniami.
Na jakość podawanego tlenu ma również wpływ sposób podawania tlenu np. czy jest z instalacji medycznej z koncentratora tlenu oraz jakie są jego parametry m.in. przepływ i stężenie tlenu oraz rodzaj wykorzystanej aparatury oddechowej.
Ilość rozpuszczonego tlenu we krwi (surowicy) w ciśnieniu 1,5 ATA jest ponad 7-krotnie większa niż w warunkach normalnych (poza komorą) a w ciśnieniu 3.0 ATA nawet 15 - krotnie większa!
Terapię hiperbaryczną przeprowadza się w specjalnie do tego dostosowanych urządzeniach nazywanych komorami hiperbarycznymi.

1 Prawo Henry’ego ilość rozpuszczonego gazu jest wprost proporcjonalna do ciśnienia tego gazu czyli im większe ciśnienie tym większa ilość gazu może zostać rozpuszczona w cieczy.

2 Prawo Daltona o ciśnieniu cząstkowym zakłada że, całkowite ciśnienie mieszaniny gazów jest równe sumie ciśnień cząstkowych składników mieszaniny i jest proporcjonalne do ciśnienia gazu i stężenia

3 Okienko tlenowe związane jest z wysyceniem tlenem krwi. Zjawisko niefizjologicznego okienka tlenowego polega na zwiększaniu się różnicy prężności tlenu między krwią tętniczą a żylną w sposób niewspółmierny do zużytej w procesach metabolicznych ilości tlenu. Efekt zwiększa się przy wzroście ciśnienia parcjalnego tlenu we wdychanej mieszance.

4 Dyfuzja gazów jest to fizyczny proces wyrównywania się stężenia składników w mieszaninie na skutek bezładnego ruchu cząsteczek gazu. Cząsteczki przemieszczają się dzięki różnicy ciśnień z ośrodka o ciśnieniu wyższym do ośrodka o ciśnieniu niższym.

 

• zwiększenie dopływ tlenu do uszkodzonego obszaru
• poprawienie ukrwienia w obszarze uszkodzonym poprzez zwężenie naczyń   centralnych a zwiększenie przepływu przez tkanki uszkodzone
• zmniejszenie obrzęku uszkodzonych tkanek
• hamowanie namnażania się bakterii i zwiększenie skuteczności antybiotykoterapii
• aktywacja neoangiogenezy (tworzenie nowych naczyń krwionośnych)
• namnażanie komórek skóry właściwej i zwiększenie produkcji kolagenu
• wzrost aktywności przeciwbakteryjnej
• zwiększenie aktywności osteoblastów5 i osteoklastów6
• zmniejszenie okresu półtrwania karboksyhemoglobin7
• zmniejszenie objętości pęcherzyków gazu we krwi.

Na rynku dostępne są różnego rodzaju komory hiperbaryczne:

1. Jednomiejscowe (ang. monoplace) o różnych kształtach: cylindryczne (pacjent odbywa zabieg w pozycji leżącej) oraz kuliste (pacjent leczony jest w pozycji siedzącej)
• miękkie (worki Gamowa) np. o ciśnieniu do 1,3 ATA – do zastosowań domowych lub relaksacyjnych, wykorzystywane czasami do zmniejszania skutków choroby wysokościowej

• twarde o ciśnieniu nawet do 3.0 ATA przeznaczone do zastosowań profesjonalnych w gabinetach medycznych, klinikach lub o ciśnieniu 1,5 ATA (np. OXYLIFE) do użytku w komercyjnego w gabinetach, rehabilitacji, ośrodkach SPA i domowego.

2. Wielomiejscowe (multiplace) są wykorzystywane do leczenia w tym samym czasie dwóch lub większej liczby chorych, wykorzystywane w większych ośrodkach rehabilitacyjnych, szpitalach lub klinikach.

Wielkość komory wpływa nie tylko na komfort pacjenta. W zależności od rozmiarów komory zmienia się również ilość CO2 gromadzącego się w komorze. W procesie oddychania w powstaje dwutlenek węgla, który usuwany jest z organizmu w momencie wydechu. Podczas zabiegu w zamkniętej komorze, zarówno miękkiej jak i twardej, wydziela się CO2. W zależności od wielkości komory (im większa komora tym lepiej) zmienia się jednak stężenie skumulowanego gazu. Dwutlenek węgla konieczny jest do prawidłowej pracy ośrodka oddechowego, jednakże duże stężenie CO2 zaburza procesy wymiany gazowej, prowadzi do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, zaburzając pracę większości układów.

To jak szybko i na jak długo uzyskuje się efekty terapeutyczne zależne jest od parametrów zabiegowych. Zgodnie z prawem Henry’ego wraz ze wzrostem ciśnienia zwiększa się rozpuszczalność gazów w cieczach. W przypadku komory miękkiej, najczęściej maksymalne ciśnienie, które może być użyte w trakcie zabiegu wynosi 1,3 ATA. Natomiast w przypadku komór twardych możliwe jest osiągnięcie wyższych ciśnień – nawet 3,2 ATA – dzięki czemu rozszerza się zakres terapeutyczny. Komory do łagodnej tlenoterapii hiperbarycznej dostępne na rynku mają możliwość podniesienia ciśnienia w granicach 1,3 do 1,5 ATA. Pamiętaj, że im wyższe ciśnienie tym więcej tlenu dostaje się do Twojego organizmu. Badania naukowe dowodzą lepszych efektów terapeutycznych w przypadku zabiegów prowadzonych w ciśnieniu wyższym niż 1,3 ATA.
Tlen z koncentratora podaje się na kilka sposobów. W komorze miękkiej pacjent otrzymuje tlen z koncentratora przez aparat przypominający słuchawki z mikrofonem, która rozprasza tlen. Skutkuje to uzyskaniem mniejszych efektów terapeutycznych.
Bardziej efektywnym i wydajnym sposobem podania tlenu jest dostarczenie go pacjentowi za pomocą maski tlenowej. Tą metodę wykorzystuje się w komorach twardych. W większości miejsc z komorą to pacjent dokonuje wyboru z jakiej metody korzysta. Korzystając z odpowiedniej maski tlenowej mamy pewność, że pacjent oddycha odpowiednią ilością tlenu a terapia jest maksymalnie skuteczna. Warto zwrócić uwagę aby były to maski medyczne przeznaczone do podawania czystego tlenu – najbardziej odpowiednie maski to z rezerwuarem i systemem zaworów, które dają maksymalną szczelność i dokładność.