HIPERBARIA TLENOWA W LECZENIU COVID-19: SKUTECZNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO

Dorota Ubysz1), Wojciech Giermaziak1), Aurelia Ostrowska2)

1) Główna Biblioteka Lekarska w Warszawie

2) Departament Wojskowej Służby Zdrowia w Warszawie"

WNIOSKI

Z przeprowadzonego przeglądu literatury na temat zastosowania HBOT w COVID-19 wynika, że hiperbaria tlenowajest bezpieczną i skuteczną metodą leczenia pacjentów z COVID-19.2. Przeprowadzone badania kliniczne wskazują, że hiperbaria tlenowa może być bardzo istotnymsposobem leczenia pacjentów z zapaleniem płuc występującym przy zakażeniu SARS-Cov-2.3. HBOT wpływa na poprawę natlenowania pacjentów z zapaleniem płuc COVID-19 i zwiększa szansę przeżycia.4. Hiperbaria tlenowa obarczona jest bardzo niskim ryzykiem powikłań. Nie ma przeciwwskazań do jej stosowaniau pacjentów z COVID-19.5. Ograniczona liczba badań wskazuje na potrzebę przeprowadzenia dalszych badań klinicznych potwierdzającychskuteczność i bezpieczeństwo HBOT w leczeniu pacjentów z COVID-19. "Wstęp: Do eliminowania hipoksji związanej z COVID-19 poszukiwane są nowe sposoby skutecznego leczenia. Tlenoteriapia hiperbaryczna jest skutecznąmetodą w leczeniu wielu chorób z towarzyszącą hipoksją.Cel: Celem niniejszej pracy było przeanalizowanie literatury dotyczącej zastosowania hiperbarii tlenowej w leczeniu COVID-19 oraz ocena skutecznościi bezpieczeństwa tej metody.Materiały i metody: Dokonano przeglądu medycznych baz danych (Medline i PBL) oraz stron internetowych za pomocą haseł: hiperbaria tlenowa i COVID19. Do analizy zakwalifikowano 25 prac.Wnioski: Z przeanalizowanej literatury wynika, że tlenoterapia hiperbaryczna jest skuteczną i bezpieczną metodą leczenia pacjentów z COVID-19. Ze względu na ograniczoną liczbę dowodów naukowych oceniających stosowanie HBOT w COVID-19, istnieje potrzeba przeprowadzania dalszych badańpotwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo tej metody.Słowa kluczowe: hiperbaria tlenowa, COVID-19, niedotlenienie.

Z dokonanego przeglądu badań wynika, że HBOT jest jedną z najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych metod kompensujących niedobory tlenowe w zespole ostrej niewydolności oddechowej. W komorach HBOT pacjenci oddychają naturalnie, w związku z tym nie doświadczają żadnych poważnych skutków ubocznych. Przy stosowaniu ciśnienia przeważnie przekraczającego 2,0 ATA, przy innych jednostkach chorobowych niż COVID-19 dochodziło czasami do urazów ucha środkowego, barotraumy płuc, toksyczności tlenowej głównie dotyczącej ośrodkowego układu nerwowego oraz zaburzeń narządu wzroku. Za jedną z głównych wad HBOT można uznać ograniczoną dostępność metody lub jej brak. Potrzeba dużej przestrzeni do wykonania HBOT oraz ograniczona dostępność w wielu placówkach, może utrudniać zastosowanie tej metody podczas pandemii. W wielu ośrodkach występują niedobory nawet w przypadku standardowego dostarczania tlenu, a wymagające odpowiednich warunków leczenie hiperbaryczne może być tam nieosiągalne. W związku z tym tylko ograniczona liczba pacjentów ma dostęp do tej metody leczenia [2].

Omówili również badanie Chena i wsp., którzy opisali pięć przypadków COVID-19 o ciężkim lub umiarkowanym przebiegu z zespołem ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Zapalenie płuc leczono metodą HBOT. Tych pięciu pacjentów (24-69 lat) otrzymywało od trzech do ośmiu sesji HBOT, oprócz terapii rutynowych. Jednego pacjenta poddawano kompresji 2,0 ATA, a pozostałych czterech 1,6 ATA, w ciągu 15 minut. Czas dolny w pierwszym zabiegu wynosił 90 minut, a w drugim 60 minut. Dekompresja do ciśnienia atmosferycznego następowała w ciągu 20 minut. Przywrócenie średniej dobowej saturacji tlenem (SpO2) do ponad 95% następowało po jednym do ośmiu zabiegów HBOT. Znacznie wzrósł również poziom ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi (PaO2) i wysycenia tlenem hemoglobiny krwi (SaO2), a poziom mleczanu spadł. Liczba limfocytów była wyraźnie podwyższona, a poziomy fibrynogenu i D-dimerów w surowicy zmniejszyły się. Badanie TK klatki piersiowej w trakcie lub po HBOT wykazywało u każdego pacjenta ustępowanie zmian zapalnych w płucach [3]. "

W większości badań stosowano HBOT poniżej 1,5–2 atmosfer bezwzględnych (ATA) przez 90 minut, a następnie przez 60 minut. Badania wykazały, że stosowanie HBOT było korzystne i bezpieczne dla pacjentów. Większość z nich wyzdrowiała po zastosowanej terapii. Wysycenie krwi tlenem zwiększyło się po kilku sesjach HBOT. Zdarzenia niepożądane leczenia były bardzo ograniczone do łagodnych krwawień z nosa niezwiązanych z HBOT, bólu ucha i klaustrofobii. HBOT wydaje się być bezpieczną i skuteczną metodą oksygenacji u pacjentów z COVID-19. Wiedza i dowody odnośnie skutków i mechanizmu stosowania tlenoterapii hiperbarycznej w leczeniu COVID-19 są jednak niewystarczające ze względu na niewielką liczbę badań i brak dużych grup pacjentów, dlatego potrzebne są dalsze szeroko zakrojone badania [2].